Erven als langstlevende partner - vrijstelling van erfbelasting
In 2017 werd een grondige wijziging van het erfrecht doorgevoerd waarover we u reeds informeerden. Deze wet trad in werking op 1 september 2018. Vanaf deze datum werd ook een bijkomende vrijstelling van erfbelasting voor de langstlevende partner van toepassing. We lichten deze nieuwe regeling hierna toe en geven u een tip om deze opportuniteit zeker te kunnen benutten.
Wat erft de langstlevende echtgenoot?
De langstlevende echtgenoot erft het vruchtgebruik van de nalatenschap van de overleden echtgenoot, de kinderen erven de blote eigendom. Wat dus de gemeenschappelijke goederen betreft betekent dit dat de huwelijksgemeenschap voor de helft voor de volle eigendom toekomt aan de langstlevende echtgenoot en dat hij of zij de andere helft in vruchtgebruik erft.
Te betalen erfbelastingen
Tussen echtgenoten, samenwonenden en in rechte lijn (ouders/kinderen) gelden de laagste tarieven. Deze bedragen 3 % op de eerste schijf van 50.000 euro, 9 % op de schijf van 50.000 euro tot 250.000 euro en 27 % boven de 250.000 euro. Belangrijk is ook dat deze progressieve tarieven afzonderlijk worden toegepast op het gedeelte onroerende goederen (gebouwen, gronden, …) en op het gedeelte roerende goederen (spaargeld, aandelen, obligaties, antiek, …). Het is dus meestal interessanter om in een nalatenschap een gedeelte onroerende en een gedeelte roerende goederen te kunnen erven.
Vrijstelling van erfbelasting op de gezinswoning
De langstlevende partner beschikt over een vrijstelling van erfbelasting op de gezinswoning. De gezinswoning is de gezamenlijke hoofdverblijfplaats. Het feit dat men op latere leeftijd in een verzorgingsinstelling verblijft verandert het statuut van de gezinswoning evenwel niet. Wat feitelijke samenwoners betreft wordt een periode van samenwonen van 3 jaar vereist. Bloedverwanten in rechte lijn (ouders/kinderen) worden niet aanzien als feitelijke samenwoners in het kader van deze vrijstelling, broers en zussen wel. Zij kunnen dus eventueel ook van deze vrijstelling genieten.
Nieuw: vrijstelling van erfbelasting met betrekking tot roerende goederen
Nieuw vanaf 1 september 2018 is dat een vrijstelling van erfbelastingen wordt ingevoerd op de eerste schijf van 50.000 euro met betrekking tot roerende goederen (spaargeld, beleggingsportefeuille, …). Dit betekent dat hierdoor maximaal 1500 euro (50.000 euro à 3 %) aan erfbelastingen wordt bespaard. Op het bedrag boven de 50.000 euro blijft evenwel 9 % en 27 % van toepassing. De vrijstelling geldt voor dezelfde categorie van personen als hierboven vermeld nl. echtgenoten, wettelijke en feitelijke samenwonenden (niet ouders/kinderen).
Vrijstelling maximaal benutten: het keuzebeding
Gehuwde koppels hebben dikwijls de wens dat gans het vermogen – of toch zoveel mogelijk van hun vermogen – bij overlijden toekomt aan de langstlevende van hen. Dit kan dit op een eenvoudige wijze bekomen worden door in een huwelijkscontract een "langst-leeft-al"-beding in te voegen. Dit heeft tot gevolg dat bij overlijden de ganse gemeenschap zal toekomen aan de langstlevende.
Er is evenwel een fiscaal prijskaartje verbonden aan deze ingreep: hoe meer men erft, hoe zwaarder het toegepaste tarief en dus hoe hoger de totale erfenisrechten zullen zijn. De gezinswoning en de eerste schijf van 50.000 euro roerende goederen zijn wel vrij van erfbelasting maar bij het overlijden van de langstlevende van de beide echtgenoten zal op de ganse nalatenschap nog eens erfenisrechten moeten worden betaald door de kinderen.
Door het inlassen van een keuzebeding in hun huwelijkscontract kunnen de beide echtgenoten overeenkomen dat de langstlevende kan kiezen wat hij wenst te krijgen uit het gemeenschappelijk vermogen en wat hij laat overgaan naar de kinderen.
Besluit
Op het ogenblik dat het keuzebeding moet uitgeoefend worden - dit is meestal een paar maanden na het overlijden - weet men hoe groot het gemeenschappelijk vermogen is, hoe de relatie met de kinderen is en wat de te betalen erfbelastingen zijn. Rekening houdend met de twee vrijstellingen die we hierboven hebben toegelicht en die alleen gelden voor de langstlevende partner, lijkt het logisch dat minstens voor dit erfdeel wordt gekozen door de langstlevende.
Heb je nog vragen over de nieuwe regeling rond erfbelastingen? Contacteer één van onze DLV-accountants.